Temel Filtrasyon Bilgileri

Önceki yazılarımda, resif akvaryumu kurmak için bir kontrol liste yaratma süreci içindeydim. Devam etmek için akvaryum filitrasyonunu anlamak önemlidir böylece en uygun filtrasyon metodu seçilebilir. Bu yazıda deniz akvaryumu sahipleri için mümkün olan 3 çe_it filtrasyon anlataca_ım.

“Resif akvaryumu filtrasyonu.” Bu üç basit kelime resif akvaryumu sahipleri arasında en tartı_malı konulardan birini kapsar, aydınlatma tartı_malarından sonra ikinci sırada yer alır. Bu kadar tartı_malı bir konu olmasının nedeni resif akvaryumu sahiplerinin ba_arılı olabilece_i birçok farklı filtrasyon sistemi vardır.

Resif akvaryumları için biyolojik, mekanik, kimyasal ve bunların çe_itli kombinasyonları da dahil olmak üzere çok çe_itli filtrasyon _ekli vardır. Ba_arılı bir resif akvaryumu için tüm filtrasyon çe_itleri yardım edebilirken, bunların içinde biyolojik filtrasyon ya_am ve canlıların sa_lı_ı için en önemlisidir. Bir akvaryumda, yer alan kimyasal sürecin ve canlıların yarattı_ı atıkları ortadan kaldırmak için yeterli biyolojik filtrasyonumuz oldu_undan emin olmalıyız.

Biyolojik filtrasyon, bir atık formunu (amonyak) di_erine döndürmek için canlı organizmaları kullanan yöntemdir. Amonyak gibi daha zehirli bir formun, nitrit veya nitrat iyonları gibi daha az zehirli bir forma dönü_mesi akvaryumumuzun hayatta kalması için kritiktir.

A_a_ıdaki, filtrasyon tipleri ve elemanları hakkındaki tartı_ma büyük ölçüde Martin .A. Moe, Jr., (1992) tarafından “The Aquarium Reference – Systems and Invertebrates” ’deki kapsamlı tartı_maya dayalı.

Toksinler, havadan toz olarak, bula_tırıcılarla veya birçok ba_ka formda gelebildi_i halde, amonyak muhtemelen en önemlisidir. Toksik amonyak akvaryumda balık artıkları, çürüyen yemler veya di_er organik materyaller tarafından birikir. _laveten, amonyak birçok deniz hayvanının idrarının ana bile_enidir. Amonyak balık dokusuna zarar verebilir, kan akımındaki oksijen seviyesini bozar ve hastalı_a neden olacak strese veya hayvanın ölümüne neden olabilir. Ço_u deniz canlısına zehirli oldu_u için akvaryum suyundan çıkarmak veya etkisiz kılmak için bir yol olmalı. Burası biyolojik filtremizin bir parçası olan bakterilerin oyuna girdi_i yerdir. “Döngü” denilen süreç, amonya_ı nitrite ve sonra nitriti nitrata dönü_türen bakterilerin filtre yata_ında kurulu_una dayanır. Bir akvaryumun döngüsü tamamlandıktan sonra, bakteriler akvaryumda substrata (kayalar, kum hatta cam gibi yüzeyler) yayılmı_ olacaktır ve hayvan hayatı desteklenebilir.

Amonya_ı tüketip nitrite dönü_türen, akvaryumlarımızda nitrifikasyon döngüsünün ilk adımından sorumlu bakteri, Nitrosomonas, Nitrosospira, Nitrosococcus, Nitrosolobus ve di_er takımlardan de_i_ik cinslerdendir. Bu nitratla_tıran bakteriler aerobiktir yani ya_amaları için oksijene ihtiyaçları vardır. _yi akıntılı bir akvaryumda, bu bakteriler uygun tüm su ile teması olan tüm uygun yüzeylere yerle_ecektir.

Nitrifikasyon döngüsünde gereken di_er grup bakteri de biraz önce tartı_ılan nitriti nitrata dönü_türmekle sorumludur. Bu, Nitrobacter, Nitrosospira, Nitrocystis, Nitrococcus ve di_er takımlardan sayısız bakteri cinsi tarafından tamamlanır. Nitrit de, suda ya_ayan birçok canlı formu için zehirlidir ve balı_ın kan akımındaki oksijen tutulum kapasitesini dü_ürür. Çok _ükür, bu bakteriler nitrifikasyon döngüsü tamamlanmı_ akvaryumlarda nitriti dü_ük seviyelerde tutar.

Amonyak ve nitrite göre nitrat daha az zararlı olsa da, balı_ın sa_lı_ına etki eden a_ırı alg problemine neden olabilir. Algler, temel besin olarak nitrata ihtiyaç duyarlar. Resiflerimizde e_er 5 ppm den fazla nitrat birikimine izin verirsek, suyu kirleterek baktı_ımız mercanlara etki edebilir ve mercan dokularının algsel a_ırı büyümesini harekete geçirebilir. Bu artık ürün, nitrifikasyon döngüsünün son ürünü, su de_i_imi, kimyasal yüze çekme, protein toplayıcı, alg filtrasyonu ile kaldırma veya eritilmi_ besin kayna_ı olarak kullanan di_er organizmalar yollarıyla yok edilebilir.

Bakterilerden bahsetti_imden, akvaryumumuzda bulup denitrifikasyon yapan birçok bakteri formunun bazılarından da bahsedece_im: Micrococcus, Pseudomonas, Denitrobacillas, Bacillus ve di_erleri. Bunlardan bazıları anaerobik (çok az veya hiç oksijen istemiyor) ve bazıları aerobik. Bakteri takımı, Thiobacillus, sekiz tür içerir. Bu özel bakteriler akvaryumlarımızda nitratı azaltmak için, az oksijenli bölgelerde sülfid, kükürtlü sülfat ve bisülfit gibi organik sülfür bile_iklerini substrat olarak kullanır. Bakteri nitratı tüketip su hareketi ve havalandırma ile havaya karı_an nitrojen gazına çevirir. Bu bakteriler için uygun bazı substratlar canlı kayaların merkezindeki veya kum yata_ındaki derin katmanlardaki az oksijenli bölgelerdir.

Nitrojen döngüsü tartı_masını kısaca özetlemek için lütfen a_a_ıdaki grafi_e bakın.

Nitratla_tıran bakteriler kolonile_mek ve ço_alıp akvaryumdaki atıkları (nitrojen bile_ikleri) dönü_türmede etkili olmaları için bir yere ihtiyaç duyar. Kolonile_meleri için kullanılan malzeme veya substrat, kum, kaya bio-ball gibi insan yapımı ürünler veya di_er filtre malzemelerinden ibaret olabilir. Bir resif akvaryumu sahibinin esas ilgisi ba_arılı bir resif akvaryumu oldu_undan daha do_al substrat formları kullanmak istenir. Bizim hayvanlarımız hem canlı kaya hem de canlı kum içeren bir okyanustan geliyorlar ve do_al filtrasyon yolları kullanmak onların orijinal çevresini daha fazla taklit etmemize yarayacaktır. Do_al substrat formları biyolojik filtrasyonun temelini olu_turan canlı kaya ve canlı kumdan ibarettir. Bir dip notu, mercan yüzeyleri de bakteri kolonile_mesi için mükemmel bir substrat.

Canlı kayalar mikroskobik bakteriler ve deniz organizmaları ile dolu kalsiyuma dayalı mercan iskeletlerinden ibarettir. Canlı kayanın gözenekli bir yapısı oldu_undan mikroskobik nitratla_tıran bakterilerin kolonile_mesi için geni_ aerobik bir yüzeyi vardır. Canlı kayanın di_er bir özelli_i denitrifikasyonun olu_abilece_i bölgeler sa_layabilmesidir. Canlı kayaların aerobik yüzeylerinin altı, yararlı denitrifikasyon yapan bakterilerin kolonile_mesi için uygun, çok az oksijenin bulundu_u alanlardır.

Canlı kum, mikroskobik bakteriler ve deniz mikroorganizmaları ile dolu, okyanustan toplanmı_ kumdan ibarettir. Canlı olmayan kumlar da bakteriler ve organizmalar ile doldurularak canlı kuma dönü_türülebilir. Bir akvaryum için gelecek bir yazıda bahsedilebilir sayısız yararına ilaveten, kum nitratla_tıran bakteriler için mükemmel bir substrat. Do_al olarak, bir akvaryumun altını kaplayan kum yüzey alanı çok geni_ ve efektif bir biyolojik filtre olmasına izin verir. 10 cm veya daha derin kum kullanıldı_ında canlı kaya gibi kum da mükemmel bir denitrifikasyon filtresi olarak çalı_ır. Kum o kadar elveri_li ki, denitrifikasyon tek bir kum tanesinde bile gerçekle_ebilir./p> Kimyasal Filtrasyon

Kimyasal filtrasyon, organik veya sentetik bile_ikleri kullanarak akvaryum suyundan katı_ıkları kaldırma i_lemidir. Kimyasal filtrasyonun daha sık görülen iki formu; tanecikli aktif karbon ve moleküler yüze çekme filtreleridir.  

GAC normalde kimyasal filtrasyon adı altında sınıflandırılırken, biraz da mekanik filtrasyon (alta bakın).özelli_i vardır. Tanecikli aktif karbon organik bir sünger gibidir. Karbon partikülleri yakalamasına izin veren bir çok gözene_e sahiptir. Atıkları yakalama görevine emilme denir. Karbonun, fosfat, organik asitler, proteinler, bakır gibi metaller ve akvaryumda bulunan antibiyotik bile_ikleri gibi belli katı_ıklık formlarını çekme gibi kimyasal özellikleri de vardır. Bu katı_ıklıkları çekme i_lemine yüze çekme denir. Karbonun bence en iyi yönlerinden biri genelde resif akvaryumu bakanlar tarafından görülen suya hafif sarı rengi veren organik asitlerin yok etmesi.

Emilme bir süngerle aynı _ekilde çalı_an bir i_lemdir. __lem arabanızı bir süngerle yıkamayla kar_ıla_tırılabilir. Arabaya sprey sıkılır daha sonra sünger yüzeyin üstünden geçer, kiri toplar fakat suyu geride bırakır. Akvaryumda, aynı _ekilde, su artık partikülleri yakalayan bir araca (GAC) do_ru gönderilir, aracın çıkarılması yakalanmı_ partiküllerin de onunla birlikte gelmesine neden olur.

Yüze çekilme Webster’s Dictionary’de bir katı cismin (yüze çekici) ba_lantıda bulundu_u bir gazın veya solüsyonun yüzey moleküllerini çekme yetene_i olarak tanımlanmı_tır. Akvaryum dünyamızda anlamı, bir katı cismin (karbon) ba_lantıda bulundu_u bir solüsyonun moleküllerini (katı_ıklıklı akvaryum suyu) yüzeyine çekme yetene_idir.

Yüze çekilme, bilgisayar monitöründe statik enerji birikimi örne_ine benzer olabilir. Bilgisayar monitöründeki statik enerji birikimi havadaki toz partiküllerini aynı karbonun akvaryum suyumuzdan katı_ıklıkları çekti_i gibi çeker. Akvaryum suyu (hava) kimyasal katı_ıklıkları (toz) çeken karbona do_ru akar (statik yüklü bilgisayar ekranı), bunları tutar ve akvaryum suyuna tekrar dönmesini engeller. Partikülleri fiziksel olarak yakalayan emilmenin aksine, yüze çekilme i_leminde kimyasal olarak katı_ıklıkları çeker ve bunları kimyasal i_leme tabi tutar.

GAC’ın ilginç bir özelli_i akvaryum suyundan belli kimyasal atıkları ve kirleticiyi kaldırmak için üretilebilmesidir. GAC’ı de_i_ik ısılarda, boyutlarda ve yapılarda veya belli kimyasal elementleri ekleyerek üreterek seçici olarak katı_ıklıkları çıkarabiliriz.

GAC de_i_ik yollarla kullanılabilir. Bir kutu filtrenin içine yerle_tirilebilir filtreye çekilen tüm su maksimum temas zamanı için bunun içinden geçer. Akıntının etrafına ve üstüne do_ru oldu_u dekorun arkasına veya filtre tankına konularak da pasif olarak konulabilir. Suyu GAC’a do_ru vermek emilme ve yüze çekilmenin en iyi yolu diye dü_ünülse de öncellikle yüze çekilme özelli_inden pasif olarak kullanıldı_ında da iyi çalı_acaktır.

Poly-Bio-Marine’den PolyFilter™ gibi kimyasal ba_ kullanarak katı_ıklıklıları veya artık besinleri akvaryum suyundan çeken moleküler yüze çekme filtreleri karbon benzer _ekilde çalı_ır. Bile_imine ba_lı olarak, bakır veya di_er metaller gibi toksinleri veya fosfat gibi artık besinleri kaldırmak için özel olarak yapılabilir. Bu tip filtrasyon normalde kısa süreli kullanılır ve en fazla akvaryuma kaza ile girmi_ artık organik atı_ın veya toksinlerin çabucak kaldırılması için kullanmakta uygundur. Daha uzun süreli kullanılabilece_i gibi, bir emilme filtresinin devamlı sorunlu seviyelerdeki bazı maddeleri kaldırmasına güvenmek yerine problemin kayna_ını bulmak daha iyidir.

Mekanik filtrasyonun esas i_levi büyük partikülleri çürümeden önce sudan çıkarmaktır. Filtre süngerleri, elyaf, mikron filtreleri mekanik filtrasyon malzemelerinden sık görülen formlarından. Bir resif akvaryumda mekanik filtrasyon kullanılabilirken, do_ru kullanılmadı_ında zararlı olabilir. E_er mekanik filtrasyon malzemesi sık sık temizlenmezse, filtre tarafından yakalanmı_ partiküller çürüyüp akvaryumu kirletecektir. Mekanik filtrenin sudan büyük partikülleri çıkartmak için kullanılabilece_i zamanlar da vardır. Yeni bir akvaryumdan oturmamı_ kumu veya çok fazla partikül ortaya çıktı_ında (örnek; kum yata_ını veya canlı kayaları karı_tırmak) bunları kaldırmak mekanik filtrelerin yararlı olabilece_i olaylardır.

Protein toplama, filtrasyonun en popüler ve etkin yollarından biridir. Protein toplamanın bir avantajı biyolojik filtre tarafından parçalanmadan önce organikleri ve atık maddeleri akvaryumdan uzakla_tırma özelli_idir. 

Toplama i_lemi _unları içeriyor 

Resif akvaryumunda protein toplamanın di_er bir avantajı havanın suya karı_ımı sudaki oksijen miktarını yükseltir bu da sırasıyla akvaryum canlılarının sa_lı_ına yararlıdır.

Burada, Frank Marini tarafından yazılmı_, protein toplamayı kapsamlı bir _ekilde anlatan bir Reefkeeping Online ba_makalesi bulunmaktadır.

Özetlemek gerekirse, 3 temel akvaryum filtrasyonu tipini açıkladım; biyolojik filtrasyon akvaryumdaki ya_amı korumak için gereklidir, kimyasal filtrasyon akvaryumumuzdan katı_ıklıkları çıkarmak için yardımcı olabilir ve protein toplama sürekli atık çıkarmakta yardım edebilirken di_er mekanik filtrasyon formları özel durumlarda büyük partiküllerin çıkarılmasında yardımcı olabilir. Buna ek olarak, ilerdeki bir makalede anlataca_ım di_er filtrasyon formları da var.

yazar forumumu ziyaret ediniz.